Publicatie verschenen in De Hypotheekadviseur (DHA okt. 2022), door Ramon Wernsen
Elke dag worden wij overstroomd met nieuws over de gevolgen van de klimaatverandering. Ook jouw klant ziet het nieuws rond de energietransitie, bosbranden en overstromingen wereldwijd en vraagt zich af wat dat betekent voor de economische ontwikkeling en de gevolgen daarvan op zijn eigen financiële situatie.
Dit jaar heeft de Europese Centrale Bank (ECB) zelf haar eerste klimaat-risicostresstest gehouden. Deze klimaatrisicostresstest was een niet eerder gehouden leeroefening, waarbij de ECB is nagegaan hoe goed banken in staat zijn om klimaatrisico’s aan te pakken. In verschillende scenario’s heeft de ECB risico’s zoals hittegolven, droogte en overstromingen beoordeeld, maar ook korteen langetermijnrisico’s als gevolg van de transitie naar een groenere economie. Alle deelnemende banken hebben een individuele terugkoppeling ontvangen en hierop moeten ze actie ondernemen.
De ECB-stresstest laat zien dat banken nog te weinig bezig zijn met deze transitie en de komende tijd meer aandacht moeten gaan geven aan klimaatrisico’s.1 Banken zullen de komende jaren hun eigen stresstest maken en op basis van de uitkomsten daarvan maatregelen treffen richting hun eigen klanten. Dit kan leiden tot duurdere kredieten voor die klanten met een hoger ‘klimaatrisico of transitierisico’.
Klimaat en beleggen
Het grote publiek is zich steeds meer bewust van risico’s rond klimaatverandering en de opwarming van de aarde voor onze samenleving. De Financial Stability Board, de internationale toezichthouder op het financiële systeem en de sector, concludeerde eind vorig jaar in zijn rapport “The implications of climate change for financial stability” dat klimaatgerelateerde risico’s impactvol kunnen zijn.2
De toezichthouder signaleerde dat deze risico’s de volatiliteit van effectenprijzen binnen sectoren en regio’s zouden kunnen beïnvloeden.3 Binnen zowel de retailen private banking, alsook binnen het vermogensbeheer heeft dit geleid tot een grote vraag van klanten naar duurzame beleggings-
producten, dat blijkt uit onderzoek van toonaangevende adviseurs in vermogensbeheer. Hun rapporten laten zien dat niet alleen de belangstelling van particuliere beleggers voor duurzame producten groeit, maar ook dat de vraag in de komende vijf jaar zelfs kan verdubbelen.4
Op dit moment zijn het vooral de institutionele beleggers die de risico’s en kansen van klimaatverandering in hun beleggingsstrategie en -beleid opnemen. Ook adviseurs van private banking en retail beleggers zullen steeds meer in hun advisering moeten meenemen hoe risico’s, onvermijdelijke gevolgen, maar ook kansen van klimaatverandering het toekomstig rendement zullen beïnvloeden. Veel beleggers, en hun adviseurs zijn nog niet zo ver. Toch moeten ook zij ook hierover gaan nadenken. De vraag is hoe het veranderend perspectief van particuliere beleggers hun besluitvorming over hoe en waar ze in beleggen gaat beinvloeden. Hierbij kan scenarioanalyse helpen door inzicht te geven in de impact van duurzame beleggingsportefeuilles die aansluiten bij de financiële doelen van jouw klanten.
Scenarioanalyse en klimaatakkoord
Voorkeuren met betrekking tot duurzaamheid van particuliere beleggers kunnen worden verwerkt in beleggingsoplossingen voor doelgericht advies. Kenmerken van duurzaamheid en kansen en risico’s van klimaatverandering kunnen worden verwerkt in scenarioanalyses, zodat adviseurs rekening kunnen houden met de impact van klimaatverandering in het advies zoals dit ook wordt gedaan in de institutionele markt. Er kunnen zowel plausibele als stresstests worden gedefinieerd met betrekking tot de verschillende transitiepaden van klimaatverandering. Vervolgens kunnen adviseurs en hun klanten inzicht geven in de impact van deze scenario’s en dit meenemen in beleggingsbeslissingen.5
Neem bijvoorbeeld het Parijs Klimaatakkoord wat recent verder is aangescherpt in het Glasgow Climate Pact.6 Daarin is afgesproken dat overheden en het bedrijfsleven hun uiterste best moeten doen om onder de twee graden Celsius (liefst 1,5 graden Celsius) opwarming te blijven. Om aan die doelstelling te kunnen voldoen, moeten zij economische hervormingen doorvoeren. Dat betekent verandering in strategie, beleid en activiteiten: een economische transitie in alle sectoren en alle landen. Dat heeft grote gevolgen voor de toekomstige economische en maatschappelijke ontwikkeling, kan leiden tot andere groei-, rente-, en inflatievooruitzichten. Dit alles heeft weer consequenties voor financiële markten.
Energietransitie en hypotheekrente
De energiesector is nu al een duidelijk voorbeeld hoe zo’n transitie vorm zou kunnen krijgen met een verschuiving van fossiele naar hernieuwbare energie. Maar wat nog niet zo duidelijk is hoe gestructureerd en ordelijk deze transitie uiteindelijk zal verlopen. Wat als de ordelijke en gestructureerde economische transitie er niet komt en bepaalde sectoren worden ingehaald door daadkrachtig beleid (een robuuste CO2-prijs), extreem weer of technologische innovaties? Klanten en hun adviseurs zullen steeds vaker keuzes moeten maken zonder dat zij zich kunnen baseren op volledige informatie en veel meer rekening moeten houden met onzekere scenario’s.
Banken vinden het klimaat ook steeds belangrijker. Daarom bieden veel banken een rentekorting (duurzaamheidskorting) als deze na de start van een rentevaste periode gaan verduurzamen en binnen een bepaalde periode een geldig energielabel (A of B) laten registreren.7 “Een lagere toetsrente verhoogt de leencapaciteit.
Nog lang niet alle consumenten weten dat zij door energiebesparende maatregelen te nemen, niet alleen het comfort van hun huis vergroten en flink op de energierekening besparen, maar bijkomend ook de waarde van hun woning verhogen. Dit is het geval als het zogeheten energielabel van de woning verbetert. Sinds 2015 is een energielabel verplicht bij de verkoop van een huis. Een energielabel geeft aan hoe energiezuinig een huis is en loopt van A (energiezuinig) op tot G (zeer onzuinig).
Uit onderzoek van databeheerder Calcasa blijkt dat als het energielabel van een huis verhoogd wordt, dit veelal tot een waardestijging zal leiden. In 2021 deed Calcasa een onderzoek naar het prijseffect van vergelijkbare woningen met een beter energielabel. Hieruit blijkt dat de gemiddelde prijsstijging inmiddels is toegenomen tot bijna 4 procent. Met een gemiddelde woningwaarde van 378.000 euro in 2021 gaat dat dus om gemiddeld 14.000 euro. Dit was in 2018 nog een verschil van 6.000 euro.8
Belang voor klanten
In een aflevering van Zomergasten van 31 juli jl. vertelde Sandra Phlippen hoofdeconoom bij ABN Amro en universitair docent toegepaste economie aan de Erasmus Universiteit dat vanaf 2023 zowel bedrijven als huishoudens met meer klimaatrisico en transitierisico al een duurder krediet kunnen krijgen van hun banken.9
Als adviseur is het belangrijk om op de hoogte te zijn van dit soort ontwikkelingen en waar mogelijk klanten hierover te informeren. Verder is het van belang om de verwachtingen van de klant te managen door hen inzicht te geven in welke invloed een transitie kan hebben op hun langetermijndoelen. Zoals hiervoor aangegeven heeft klimaatverandering een mogelijk opwaarts effect op de prijs van kredieten. Uit onderzoek blijkt verder dat klimaatveranderingen een neerwaartse impact hebben op beleggingsrendementen. Een minder optimistische groeiverwachting van de portefeuille van een klant is niet aantrekkelijk en heeft weer gevolgen voor het realiseren van zijn (levens)doelen.
Het is in deze context ook van belang om de kansen van een (ordelijke) transitie te benadrukken. Investeren in nieuwe technologie en infrastructuur kan ook juist een boost geven aan rendementen. Inspelen op kansen vraagt om kennis van zowel transitie en fysieke impacts op regio, sector en bedrijfsniveau.
Voorbeeld1
Stel, klant John Pieters heeft als doel om over vijftien jaar ten minste 500.000 euro te hebben om in zijn doelen te voorzien. Op basis van de huidige persoonlijke situatie en een verwacht rendement van 3,5 procent rekent de adviseur voor dat een defensieve portefeuille de hoogste haalbaarheid biedt om dit te bereiken. Wanneer de adviseur rekening zou houden met de impact van de meer ongunstige klimaattrajecten op de beleggingsproducten van de bank, zou het verwachte rendement van deze portefeuille slechts 2,75 procent kunnen zijn. Daarmee voldoet deze portefeuille niet aan het doel van deze klant.
Op basis hiervan kan de adviseur voorstellen aan de klant om de periodieke inleg te verhogen of te kiezen voor een meer risicovolle portefeuille met een hoger verwacht rendement om de haalbaarheid te vergroten. Een andere optie is dat de adviseur een portefeuille aanbeveelt die meer bescherming biedt tegen klimaatrisico’s en mogelijk zelfs extra kansen op rendement biedt. Voorkomen moet worden dat de adviseur adviseert aan de klant om zijn doel naar beneden bij te stellen.
Voordelen van duurzame portefeuilles tegenover traditionele
Beleggen in duurzame beleggingsproducten levert niet alleen een positieve bijdrage aan de strijd tegen de opwarming van de aarde, het kan ook leiden tot betere verwachte resultaten voor de klant. Het voorbeeld hierna laat zien hoe scenarioanalyse kan worden ingezet voor een betere inschatting van het langetermijnrendement.
Voorbeeld 2
Stel, klant Anne Bruin kan kiezen tussen een traditioneel beheerde aandelenportefeuille (met bijvoorbeeld een MSCI World Index als benchmark) en een duurzame aandelenportefeuille, waarvan bewust niet-duurzame en minder klimaatweerbare bedrijven zijn uitgesloten. De duurzame portefeuille heeft daardoor een significant andere regioen sectorallocatie dan de traditionele portefeuille. Deze portefeuille zal hoogstwaarschijnlijk beter presteren dan de traditionele portefeuille, wanneer ervan uitgegaan wordt dat de temperatuur op aarde met twee graden Celsius zal toenemen.
Een adviseur kan de voordelen van een dergelijke duurzame portefeuille doorrekenen op basis van verwacht rendement en risico. Omdat een aantal regio’s en sectoren waarschijnlijk sterker door economische hervormingen en andere klimaatontwikkelingen wordt getroffen dan andere, kan dit leiden tot een hoger rendementsperspectief voor de duurzame portefeuille.
Conclusie
Meer en meer zal de klimaatverandering gevolgen hebben voor financiële producten, zoals beleggingsproducten en kredietverlening. In navolging van de institutionele markt is het ook tijd voor de particuliere adviesmarkt om te kijken hoe de gevolgen van klimaatverandering kunnen worden meegenomen in de beslissingen van de klant. Het gebruik van ‘wat-als-analyses’ voor hun economische vooruitzichten, waarin de potentiële impact van economische hervormingen en transities wordt meegenomen, is essentieel om klanten te helpen betere investeringsen kredietbeslissingen te nemen. Dit alles is belangrijk om te weten of het product bijdraagt aan een betere wereld en het realiseren van de eigen (levens)doelen!
BRON:
1. https://www.bankingsupervision.europa.eu/banking/tasks/stresstests/html/index.nl.html
2. https://www.fsb.org/2020/11/the-implications-of-climate-change-for-financial-stability/
3. Het rapport is te downloaden via https://www. fsb.org/2020/11/the-implications-of-climate-change-for-financial-stability/
4. Zie bijvoorbeeld Oliver Wyman Wealth Management Report 2020 https://www.oliverwyman. com/content/dam/oliver-wyman/v2/publications/2020/jun/Global-Wealth-Management-Report-2020.pdf
5. Goede financiële (plannings-)software gebaseerd op Goals-Based Investing kan hierbij helpen
6. https://ukcop26.org/the-glasgow-climate-pact/
7. https://www.banken.nl/nieuws/23238/abn-amro-geeft-duurzaamheidskorting-op-hypotheek-rente
8. https://woonbewust.nl/verhoging-woningwaar-de-duurzame-maatregelen#:~:text=In%20 2021%20deed%20Calcasa%20opnieuw,om%20 gemiddeld%20%E2%82%AC14.000%20euro
9. https://twitter.com/zomergasten/status/1553850414025547777